Yếu
tố quan trọng để con người thoát khỏi đám cháy là bình tĩnh và nhanh
nhẹn thực hiện theo đúng phương pháp, kỹ năng thoát nạn để xử lý các
tình huống xảy ra. Phải tuân thủ nguyên tắc cúi thấp người khi di chuyển
vì khói luôn bay lên cao. Đôi lúc, cần bò dưới sàn nếu lượng khói tập
trung nhiều, để tránh ngạt rồi thoát ra ngoài.
Để chống nhiễm khói,
nên lấy khăn thấm nước che kín miệng và mũi để lọc không khí khi hít
thở hoặc sử dụng mặt nạ chống khói. Muốn thoát ra khỏi đám lửa, dùng
chăn, mền nhúng nước trùm lên người và chạy nhanh ra ngoài, tránh để lửa
bén vào trang phục.
Cần nhanh chóng di chuyển đến lối thoát nạn
an toàn, là lối ra không bị khói, bụi, sản phẩm cháy che phủ, không bị
các tác động nguy hiểm của đám cháy uy hiếp tới tính mạng. Lối này có
thể là cửa đi, hành lang dẫn tới các khu vực an toàn hoặc lối dẫn tới
cầu thang bộ, lối ngang dẫn sang công trình liền kề,...
Khi thoát ra ngoài cửa sổ hay hành lang
hãy gây chú ý với nhân viên cứu hỏa bằng cách vẫy tay, la hét. Nếu bị
lửa làm cháy quần áo, phải ngưng chuyển động, che mặt, nằm xuống và lăn
qua, lăn lại cho đến khi lửa được dập tắt. Không được chạy vì gió có thể
làm lửa cháy bùng thêm. Không nhảy vào hồ bơi, bể chứa hay thùng nước
vì nước có thể bị nấu sôi khi bị lửa tác động.
Tư thế khom lưng, dùng khăn ướt che miệng và mũi khi di chuyển trong đám cháy.
Ở
góc độ khác, một giảng viên khoa Phòng cháy, Đại học Phòng cháy Chữa
cháy nhìn nhận, trong những vụ hỏa hoạn, trẻ em thường trở thành nạn
nhân đầu tiên bởi các em không biết cách thoát hiểm. Do đó để phòng
tránh, ông khuyên các bậc cha mẹ nên giáo dục cho trẻ những kỹ năng
thoát hiểm ngay từ khi các em còn nhỏ.
Chẳng hạn, người lớn có thể đặt cho trẻ những bài trắc nghiệm như: Nếu bị kẹt trong đám cháy mà có người lớn, các con sẽ làm gì?
- Làm theo sự chỉ dẫn của người lớn.
- Kêu cứu.
- Khóc lóc ầm ĩ.
Từ những câu hỏi này, cha mẹ có thể dẫn ra các tình huống giúp các bé thực hành kỹ năng thoát hiểm gồm:
Kỹ năng 1:
Nếu bị kẹt trong đám cháy có người lớn bên cạnh, các con phải bình tĩnh
làm theo sự chỉ dẫn của người lớn (tất nhiên người lớn cần có kỹ năng
thoát nạn).
Kỹ năng 2: Trường hợp ở nhà một mình,
hãy chỉ cho bé những lối có thể thoát ra ngoài. Chẳng hạn nếu nhà đơn
lẻ chỉ có một cửa ra, đó chính là lối thoát nạn. Nếu nhà có cửa trước
và cửa sau đều dẫn ra ngoài thì 2 lối này thoát nạn được. Còn nhà trên
tầng, hãy thoát ra bằng cửa vào buồng thang bộ chống nhiễm khói. Dặn bé
cố gắng thoát ra ngoài càng nhanh càng tốt. Tuyệt đối không chần chừ
mang theo đồ đạc hoặc nán lại gọi cứu hỏa.
Kỹ năng 3:
Trường hợp cửa khóa, nếu ngửi thấy mùi khét hoặc trông thấy khói, lửa
cháy, phải cố gắng giữ bình tĩnh, kêu gọi sự trợ giúp của người lớn
trong gia đình bằng cách hô lớn "Cháy".
Nếu bên cạnh có hàng xóm,
bé hãy nhanh chóng gọi họ giúp đỡ. Dùng điện thoại gọi ngay cho đội cứu
hỏa, số điện thoại 114 (chỉ bấm 114, không thêm bất cứ số nào khác,
rồi làm theo hướng dẫn của các chú). Đồng thời cầm khăn vải sáng màu và
di chuyển ra ban công của bất cứ tầng nào của ngôi nhà, tốt nhất lên
sân thượng, đứng vào một bên lan can của ban công phía có tường nhà
che chắn để kêu cứu.
Kỹ năng 4: Nếu ở nhà cao
tầng hoặc khu chung cư, trẻ cần hô hoán báo động, kêu gọi sự giúp đỡ của
mọi người. Trường hợp cháy ở nơi khác, khi có chuông báo cháy thì cần
nhanh chóng di chuyển để thoát nạn. Khi di chuyển nên mang theo khăn
nhúng nước che mũi, miệng để thở. Nếu thấy các bác, cô, chú hàng xóm
đang thoát nạn thì cầu cứu sự giúp đỡ và di chuyển cùng họ, bằng
không hãy tự mình di chuyển.
Kỹ năng 5: Nếu ở chung cư, trẻ hãy di chuyển từ cửa căn hộ, theo hành lang, đến cầu thang bộ hay cửa vào buồng thang bộ gần nhất (có chữ EXIT màu xanh). Quan sát không có khói, hãy chạy xuống dưới mặt đất.
Kỹ năng 6:
Khi thấy khói ở cầu thang hoặc mở cửa buồng thang có khói, hãy tìm cầu
thang bộ hoặc cửa vào buồng thang bộ khác gần đó. Trường hợp toàn bộ đều
có khói, hãy trở về căn hộ của mình, dùng điện thoại gọi 114 thông
báo con đang ở phòng số mấy của tòa nhà đang cháy. Bên cạnh đó, cần dùng
khăn nhúng nước, chèn kín vào khe cửa căn hộ. Sau đó ra cửa sổ, ban
công (ra hẳn ngoài ban công, đóng cửa ban công lại), dùng khăn, vải, áo
sáng màu (màu đỏ là tốt nhất) vẫy và cầu cứu.
Lưu ý: Nhiều
tòa nhà luôn khóa cửa ở tầng thượng thì không nên di chuyển lên trên
bởi nếu lối thang bộ bị nhiễm khói, đây là nơi tập trung khói bay lên.
Do đó cha mẹ hãy kiểm tra xem lối cầu thang bộ của tòa nhà mình là loại
nào.
Kỹ năng 7: Phần lớn nạn nhân thiệt mạng
trong các đám cháy do ngạt, ngộ độc khói và khí độc kèm trong khói. Do
đó trong quá trình di chuyển thấy khói, hãy dạy bé dùng khăn hay vải
thấm nước buộc quanh mặt ra sau tai hoặc bịt lên miệng, mũi để hô hấp.
Khi di chuyển cúi người ở tư thế đi khom, hạ thấp hoặc bò sát mặt đất,
men theo tường để tìm lối ra.
Nếu gia đình tự trang bị bình chữa
cháy mini nên hướng dẫn trẻ cách sử dụng chữa đám lửa nhỏ nếu độ tuổi
của bé có khả năng nhận thức và điều khiển hành vi tốt. Không dạy
trẻ dùng nước hắt vào đám lửa đề phòng trường hợp cháy thiết bị điện có
thể gây hậu quả lớn.
2. Phát hiện nhà có kẻ đột nhập
Tình
huống là nếu về đến nhà và con có cảm giác nhà bị người lạ đột nhập,
hãy dặn bé đừng vào nhà, nguy hiểm đấy. Hãy chạy càng nhanh càng tốt và
gọi hàng xóm hoặc những người gần nhà bé hay gọi điện cho cảnh sát để
được hỗ trợ. Nếu đang ở nhà, khi nghe có tiếng động lạ thì hãy kiểm tra ổ
khóa ngay, khóa lại chặt vào.
Trường hợp xấu kẻ trộm đã vào nhà và phát hện ra bé. Ngay lúc đó, trẻ nên tỏ vẻ hợp tác ngay: "Đồ trong nhà chú lấy gì cứ lấy đi nhưng đừng có đánh đòn con nha. Chú lấy nhanh nhanh rồi đi đi kẻo mẹ con về"
rồi ngồi im thin thít ngoan ngoãn. Khi trộm vừa hướng mắt tìm tài sản,
hãy chọn căn phòng gần nhất rồi... chui tọt vào phòng và khóa trái cửa
lại, vừa gào to tri hô để báo động hàng xóm, vừa làm cho tên trộm sợ hãi
vì bất ngờ và bỏ chạy...
Bố mẹ cũng nên dặn bé không nên mở cửa cho bất kỳ ai lạ khi bố mẹ không có ở nhà.
3. Kỹ năng thoát khỏi môi trường hỗn loạn khẩn cấp
Để
tăng khả năng sống sót khi bị kẹt trong một đám đông bắt đầu hỗn loạn
vì một sự cố nào đó, mẹ dặn con cần lưu ý những điều sau đây:
- Tuyệt
đối không chạy theo phần lớn đám đông. Khả năng bạn bị kẹt lại trong
đám đông lớn hơn rất nhiều so với cơ hội thoát ra được khi có cùng lúc
nhiều người chạy về một hướng.
- Quan sát xung quanh tìm những vị trí thoát hiểm gần nhất và tìm cách di chuyển về hướng đã định vị.
.jpg?w=1130 "Nhấn vào ảnh để phóng to")
Việc
giảng dạy cho trẻ về người lạ nguy hiểm nên bao gồm cảnh báo về những
người lạ yêu cầu bé giúp đỡ, xin tiền, nhờ dẫn đường hoặc cho kẹo, bánh.
Nên dặn bé hạn chế tiếp xúc, trò chuyện hoặc nhận bất cứ thứ gì từ
người lạ mà không có mặt của người thân như ông bà, cha mẹ hoặc anh chị
của bé ở đó. Tránh tình huống bé có thể bị dụ dỗ làm việc xấu hoặc bị
bắt đi.